Toxuma (yun.histos, lat.tela) — mnşə və quruluş oxşarlığına malik olan, müəyyən funksiya yerinə yetirən hüceyrə və hüceyrəarası maddələr qrupu. Xarici mühitlə vəhdət təşkil edən tam orqanizm tərkibində, ümumi quruluşa və sinir sisteminin bilavasitə təsiri altında davam edən vəzifəyə və inkişafa malik olan tarix boyu meydana çıxmış histoloji elementlər sistemi.
Bitki toxumaları.Törədici, əsas, örtük, ötürücü, mexaniki və ifrazat toxuma qruplarına ayrılırlar.
Törədici və ya meristem toxuması.
Törədici və ya meristem toxuması (yun. “meristes” – bölünən).
Hüceyrələri kiçik, nazik qılaflı və iri nüvəli olub bölünmə qabiliyyəti-
nə malikdir. Digər toxumaların hüceyrələrinə başlanğıc verərək bitki-
lərin bütün ömrü boyu böyüməsini və inkişafını təmin edir.
Örtük toxuması.
Bitkini xaricdən örtərək onu ətraf mühitin əlve-
rişsiz təsirindən qoruyur. Yarpaqların və cavan zoğların səthi örtük to-
xumasının bir növü olan dəricik və ya epiderma (yun. “epi” – üstündə
və “derma” – dəri) ilə örtülür.
Dəricik.
Dəricik şəffaf və canlı hüceyrələrdən təşkil olun-
muşdur. Hüceyrələri sıx yerləşir. Üzəri dəriciklə örtül-
müş bitki orqanlarında qaz mübadiləsi xüsusi quru-
luşlu ağızcıqlarla gedir. Payızda bitkinin bəzi hissələ-
rində dəricik örtük toxumasının digər növü olan man-
tarla əvəz olunur.
Mantar.
Mantar. Üzərinə yağabənzər maddələr hopmuş qalın
divarlı ölü hüceyrələrdən ibarətdir. O, bitkiyə su və işı-
ğın keçməsinin qarşısını alır. Üzəri mantarla örtülmüş
bitki orqanlarında qaz mübadiləsi mərciməklər adlanın
kiçik dəriciklər vasitəsilə olur.Bitkinin yaşı artıqca mantar
qatı qalınlaşır.
Mexaniki toxuma.Mexaniki toxuma. Gövdədə, yarpaq saplağında, yarpaq damarında yerləşir. Mexaniki toxuma bitkiyə möhkəmlik verərək dayaq funksiyasını yerinə yetirir. Onlar əsasən ölü (bəzən canlı) hüceyrələrdən ibarətdir.
LeyNad 